بازخوانی سبک زندگی امیرالمؤمنین علی (ع) با سوالاتی که دغدغه امروز خیلی هاست.
چطور مردی برای خانواده بود؟
کسی را می شناختم که در بیرون خانه مدیر خوبی بود اما چند وقتی خانواده اش از او شاکی بودند و بعد از مدتی هم همسرش با سه فرزند درخواست طلاق کرد و از هم جدا شدند. جالب و البته تاسف برانگیز بود که دلیل اصلی زن برای درخواست طلاق توجه بیش از حد همسرش به کار بود؛ طوری که می گفت گاهی سه ماه شبانه روزی درگیر کارش می شد و وقتی هم به خانه می آمد، موبایل به دست کارها را پیش می برد و هیچ وقت برای بودن در کنار خانواده صرف نمی کرد. جالب است بدانیم که ارتباط امیرالمؤمنین (ع) با خانواده در حوزه های مختلف الگوی تمام عیاری برای همه مردان خانواده است. در حوزه معرفتی و عقلانی، امام به اعضای خانواده اش آزادی عقلانی می داد. تحمیل، در شیوه تربیتی امام راه نداشت. ایشان در نامه 31 به امام حسن (ع) می نویسد: «پسرم! در ادامه راه زندگی دومسیر برای تو باز است؛ مسیر تقلید و مسیر تحقیق. تقلید از پدر و مادر و پدربزرگت و تحقیق برای جست و جو و یافتن حقیقت». البته بدیهی است در کنار این آزادی عملی که امام علی (ع) به فرزند خود می دادند، از ارائه پندهای لازم به او هم غفلت نمی کردند.
به طور کلی، امیرالمؤمنین (ع) در حوزه عقلانی نسبت به خانواده خود تابع دستورات قرآن است و در مقام یک راهنما و تذکر دهنده ایفای نقش می کند اما در حوزه عاطفی، خانواده را از عطوفت خود سیراب می کرد. بوسیدن فرزند، محبت به همسر و فرزندان و ... توصیه هایی برای حفظ کانون خانواده است که در روایات بارها به آنها اشاره شده و ائمه ما خود در عمل به آنها پیشگام بوده اند. من پدر یا مادر، در خانه دیگر معلم یا مدیر و ... نیستم. بچه ها فقط به بازی نیاز دارند و من فقط باید در نقش همبازی آنان باشم. امیرالمؤمنین(ع) به خوبی این نیاز را درک کرده بود؛ پس جای تعجب نداشت که با حسنین (علیهما السلام) بازی کند. آنچه گفته شد نشان می دهد که امام علی (ع) به اندازه کافی برای خانواده وقت می گذاشت و در کنار آنان بود. صرف اینکه ایشان نان آور خانه بودند یا برای چند سال حاکم جامعه اسلامی بودند، سبب نمی شد خودشان را غرق در کار کنند و خانواده خود را به ندرت ببینند.
روایت است که ساعات شبانه روز خود را به سه بخش تقسیم کنید و تنها 8 ساعت را به کار اختصاص دهید. البته فراموش نکنید که در تحقق این الگو، دولت و گردانندگان جامعه نقش مهمی دارند. آنان باید شرایط را برای عمل به این توصیه ها فراهم کنند. اگر در جامعه ای، سرپرست خانواده با 8 ساعت کار نتواند معاش خانواده را تامین کند و مجبور به اضافه کاری شود، آن جامعه بیمار است و با این روند، خانواده ها با مشکل برخواهند خورد.
در مقابل ناهنجاری های جامعه چطور امر به معروف و نهی از منکر می کرد؟
نویسنده: مهدیه شریفی