در روایات ما مواردی چند آمده است:
1ـ عدم تشبه به یهود:
رسول الله(ص): «حفوا الشوارب و اعفوا اللحی و لاتشبهوا بالیهود» یعنی سبیل هایتان را كوتاه نمائید و محاسن ـ یا ریش ـ خودتان را بلند بگذارید و خود را شبیه یهودیان مگردانید.
ضمنا تراشیدن ریش از اعمال قوم لوط بوده است. پیامبر اكرم(ص) ده عمل زشت و گناه را باعث نابودی قوم لوط معرفی می كنند، كه از آن موارد ده گانه به تراشیدن ریش و بلند كردن سبیل نیز اشاره می فرمایند.
اسلام برای حفظ هویت فرهنگی به مسلمانان دستور داده كه علاوه بر اعمال صالح، ظاهر خود را شبیه به بیگانگان نكنند.
2ـ عظمت و نشانه مردانگی:
امام صادق(ع) می فرمایند: "هنگامی كه انسان مو و ریش در صورتش می روید، این حالت علامت و نشانه مردانگی اوست، و عظمت و ابهت او را می رساند و او را از حد و مرز بچه ها و شباهت به زنان خارج می سازد."
در بعضی روایات از آن به زینت مردان تعبیر شده است.
امام رضا(ع) فرموده اند: "خداوند مردان را به وسیله محاسن زینت داده است، ریش فضیلتی برای مردان است، و بوسیله ریش مردان از زنان شناخته می شوند."
در نهایت توجه شما را به نظرات دانشمندان تجربی در باره ریش تراشی جلب می نماییم:
1) دكتر ویكتور ژرژ آمریكایی درباره فایده داشتن ریش می گوید: ریش موجب حفظ دندانها و غدد بزاقی خواهد شد.
2) بعضی از پزشكان فرانسوی می گویند: تیغ و ماشین ریش تراشان ناقل امراض و باعث سرایت دردها است، و ریش تراشی چهره و صورت مردان سالم را از بین می برد.
3) دكتر خوش منش از اطبای ایرانی می گوید: پوست بدن و موها بهترین مانع برای ورود میكروب ها می باشند، و موی صورت كاملا از ورود میكروب ممانعت می كند. خراش پوست به وسیله تراشیدن راهی برای وارد شدن میكروب ها است. موی صورت حافظ زیبائی و سلامتی آن است، زیرا در اثر زیاد تراشیدن، سلولهای صورت فرسوده شده، و به دنبال آن علائم پیری و چروك به زودی در صورت ظاهر می گردد.
روانشناسان ثابت كرده اند كه انسان دارای قوه مغناطیسی است كه اثر آن مخصوصا در چشمها مشهود است؛ و به سبب نگاه كردن زنان به مردان و بالعكس، این قوه تقویت شده، و غریزه جنسی را در دو طرف (زن و مرد) تحریك می كند. تراشیدن ریش از ته و صورت را براق كردن، سبب تقویت این قوه شده، و تحریك و كشش های مغناطیسی را بین زنان و مردان افزایش می دهد.
گفتنی است که حرمت تراشیدن ریش اجماعی است؛ شیخ بهایی در کتاب اعتقادات میفرماید:«تراشیدن ریش مانند سایر گناهان (قمار، سحر، رشوه) است و احدی از علمای اعلام در حرمت ریش تراشی خدشه نکردهاند.
باز بر طبق نظریه روانشناسان، نیروی شهوت از سن 15 سالگی به بعد، رو به افزایش است و تا 25 سالگی ادامه دارد. هر چه انسان از سن 15 سالگی بالا می رود سیمای او برافروخته و روشن تر می گردد و در چشم مرد و زن شیفتگی مخصوصی پیدا می شود. از همین سالها است كه موی صورت روییده خواهد شد، و این روییدن موی صورت و نتراشیدن آن مانع برخی مفاسد اخلاقی میان زنان و مردان شده و تا حدودی از پیش آمدن مسائل سوء شهوانی جلوگیری می نماید. مرد با تراشیدن ریش، زنان و دختران را بیشتر متوجه خود می سازد و در شیوع فحشاء و تحریك غریزه جنسی نقش مؤثری دارد.
در خاتمه لازم است متذكر شویم كه بیان حكمت احكام از طریقی غیر از آنچه در روایات و ادله شرعی می آید، جز بیان احتمالاتی در باره تشریع الهی نیست. و ممكن است روزی به خطای این احتمالات هم پی برد، و یا احتمالات دیگری جایگزین آن كرد.
(ر.ك. به كتاب "تراشیدن ریش از نظر بهداشت"، ص 20 به بعد ـ به نقل از كتاب "پاسخ به پرسشهای جوانان"، نوشته اسد الله محمدی نیا، ج 1، ص 236)