سپس حضرت به نزد خديجه آمد، نحوه وضو و نماز را به او بيان كرد، او نيز وضو گرفت و نماز خواند، آنگاه علي بن ابيطالب نيز چنان كرد [2] نقل ابن اسحاق نيز در سيره اش همان طور است [3] و نيز در بحار، ج 18، ص 184، آمده است، مرحوم كليني و صدوق از حضرت باقر عليه السلام نقل كرده اند: اولين نمازي كه آن حضرت خواند نماز ظهر بود [4] .
نماز پنج وقت در مكه همه اش دو ركعت دو ركعت بود و تا آمدن به مدينه پيوسته نمازها همان طور دو ركعت خوانده مي شد، در روايت كافي از امام سجاد عليه السلام نقل شده: خداوند در مكه بر مسلمانان نماز را دو ركعت دوركعت واجب فرمود، آن حضرت نيز چنان مي خواند و مدت سيزده سال در مكه همان طور بود حتي وقتي كه به قبا آمد و منتظر آمدن علي عليه السلام بود باز دو ركعت، دو ركعت مي خواند... راوي گفت: پس اين هفده ركعت كي واجب شد؟ فرمود: در مدينه پس از تقويت اسلام، حضرت هفت ركعت بر نمازها افزود: به ظهر دو ركعت و به عصر دو ركعت و به مغرب يك ركعت و به عشاء دو ركعت، صبح را نيز به حالت خود گذاشت، زيرا كه ملائكه روز به سرعت نازل مي شدند و ملائكه شب به سرعت مي رفتند، صلاة صبح را هر دو گروه از ملائكه مي ديدند، لذا خدا فرمود: و قرآن الفجر ان قرآن الفجر كان مشهودا [5] يعني: مسلمانان و نيز ملائكه روز و شب آن قدر مي بينند [6] .
مرحوم كليني از امام باقر عليه السلام نقل كرده: خداوند ده ركعت نماز واجب كرد، و كار را به رسولش تفويض فرمود آن حضرت نيز هفت ركعت بر نمازها افزود [7] ، مرحوم صدوق نيز آن را بدون اشاره به تفويض نقل كرده است [8] و نيز كليني از امام صادق عليه السلام نقل مي كند: ثم ان الله عز و جل فرض الصلوة الركعتين؛ ركعتين عشر ركعات فأضاف رسول الله صلي الله عليه و آله الي الركعتين، ركعتين و الي المغرب ركعة فصارت عديل الفريضة لايجوز تركهن الافي سفر و أفرد الركعة في المغرب فتركها قائمه في السفر و الحضر فاجاز الله عزوجل له ذلك كله... [9] .
و در همين حديث امام صادق عليه السلام فرموده: رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم: نوافل را سي و چهار ركعت، دو برابر نمازهاي يوميه سنت نهاد، خداوند از وي قبول كرد، فريضه و نافله جمعا پنجاه ويك ركعت گرديد كه دو ركعت بعد از عشاء نشسته خوانده مي شود و يك ركعت محسوب است.
از اين حديث معلوم مي شود كه آن حضرت نافله يوميه را نيز در آن ايام خوانده و رسميت داده است، به هر حال:با افزوده شدن هفت ركعت، مسلمانان تقرب بيشتري به خداي رحمان پيدا كردند، با ذكر دو مطلب، اين بحث را به پايان مي بريم:
اول: مرحوم صدوق از امام صادق عليه السلام بدون سند نقل كرده كه افزود:... چون رسول خدا از ولادت فاطمه عليها السلام آگاه شد يك ركعت بر نماز مغرب افزود براي شكر به پروردگار [10] و در علل الشرايع اين حديث [11] را با يك سند ضعيف و مجهول و مرسل نقل مي كند علي هذا نمي شود به اين حديث اعتماد كرد، به نقل مرحوم كليني در كافي كه زيادت هفت ركعت در ولادت حسنين عليهماالسلام و براي شكر خدا بوده، كه خدا آن را اجازه فرموده است [12] اگر چنين باشد زيادت در سال سوم و چهارم هجرت بوده است.
دوم اينكه: رواياتي كه مي گويند نماز در شب معراج هفده ركعت واجب شد منافاتي با اين مطلب ندارد، زيرا در اين صورت در شب معراج هفده ركعت واجب شده آن حضرت به اذن خدا تا در مكه بود فقط ده ركعت را بيان فرمود و بقيه را بعد از هجرت اظهار داشته است به روايات وجوب نماز در شب معراج در من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 196، تا 200 باب فرض الصلوة رجوع شود
[1] بحارالانوار، ج 19 ص 130.
[2] تاريخ يعقوبي، ج 2، ص 13.
[3] سيره ابن هشام، ج 1 ص 260؛ ناگفته نماند بن اسحاق بنا به تصريح مرحوم سيد صدر در تأسيس الشيعه شيعه بوده، برخلاف ابن هشام و سخن فوق در سيره ابن هشام از ابن اسحاق شيعه است.
[4] كافي، ج 3، ص 271، ص 196.
[5] سوره اسراء آيه 78؛ و (نيز) نماز صبح را، زيرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است.
[6] روضة كافي، ص 279 -282 حديث 536 مرحوم مجلسي نيز در بحار ج 19، ص 115 - 117 از روضة نقل كرده است..
[7] فروع كافي، ج 3، ص 273، باب فرض الصلوة.
[8] فقيه، ج 1، ص 201، حديث 605.
[9] اصول كافي، ج 1، ص 266، باب التفويض الي رسول الله... حديث 4.
[10] فقيه ج،1، ص 454،حديث 1317.
[11] علل الشرايع، ج 2، ص 324، باب 15.
[12] بحارالانوار، ج 43، ص 258.
برگرفته از کتاب از رحات تا هجرت نوشته سید علی اکبر قریشی