سيدبن طاووس ارسال نامه آن حضرت به مسيحيان نجران را بعد از ارسال نامه كسرى و قيصر يعنى حدود سال نهم هجرى و بعد از نزول آيه جزيه دانسته است (2) و به طور طبيعى واقعة مباهله فاصله زيادى از اين تاريخ نداشته است. همو در تعيين روز مباهله بيست و يكم و بيست و چهارم و بيست و هفتم ماه ذىحجة را نقل ياد كرده واصح آنها را بيست و چهارم ذىحجة دانسته است (3) و سپس همين روز را به عنوان روز خاتم بخشى اميرالمؤمنين و نزول آيه
«انما وليكم الله....»
ذكر و سخن شيخ طوسى در «المصباح المتهجد» را نيز به عنوان تأكيد آورده است (4) همچنان كه نزول سوره «هل اتى» در حق اهل البيت در روز بيست و پنج ذىحجة دانسته است . (5) هم ايشان در جاى ديگر به نقل از عبدالمحمود نقاش در تفسير شفاء الصدور نقل مىكند كه واقعه غدير در روز هيجدهم ذىحجه و مباهله در بيست و يكم و تزويج فاطمه به على در بيست و پنجم ذىحجة به وقوع پيوست (6) .
مرحوم مجلسى از كتاب شيخ رضى الدين علىبن يوسف المطهر حلى كه برادر علامه حلى است نقل مىكند كه مباهله در روز بيست و چهارم ذىحجة و به نقلى در بيست و پنجم و خاتم بخشى آن حضرت در روز بيست و چهارم ذىحجة بوده است. (7) و نيز ايشان آورده است كه به خط شيخ محمدبن علىالجبعى ديدم كه ايشان از خط شيخ طوسى نقل مىكند كه در روز دوازدهم ذىحجة مؤاخات رسولخداصلى الله عليه وآله وسلم با علىعليه السلام و در هيجدهم اين ماه واقعه غدير به وقوع پيوست و روز بيست و يكم ذىحجة روزى است كه توبه آدم پذيرفته شد كه همان روز مباهله است و روز بيست و چهارم نيز به عنوان روز مباهله نقل شده است. (8)
در ديگر كتب روايى شيعه نيز رواياتى در تعيين روز مباهله نقل و اعمال مستحبى در اين روز ذكر شده است. مرحوم شيخ حر عاملى در بابى تحت عنوان «استحباب الغسل و الصلاة يوم المباهلة و هو الرابع و العشرون من ذىالحجة» دو روايت ذكر كرده است. روايت اول را شيخ طوسى در المصباح المتهجد به نقل از امام صادقعليه السلام نقل كرده است كه آن حضرت فرمود «كسى كه در اين روز يعنى روز بيست و چهارم ذىحجة نيم ساعت قبل از زوال دو ركعت نماز بخواند و ...». و در روايت دوم به نقل از موسىبن جعفرعليه السلام آورده است «روز مباهله روز بيست و چهارم ذىحجة است» (9)
شيخ مفيد نيز در ذكر مناسبات ايام سال روز بيست و چهارم ذىحجة را به عنوان روز مباهله ذكر كرده است. (10)
حاصل آن كه معرفى روز بيست و چهارم ذىحجة از سال دهم هجرت به عنوان روز مباهله بيشتر به واقع نزديك است. (11) البته تعيين دقيق روز مباهله تأثيرى در مباحث آتى ندارد ولى از جهت بزرگداشت اين روز و درك فضيلت آن و انجام اعمال مستحبى حائز اهميت است. و از جمله دعاهاى وارد در اين روز دعاى مباهله است كه همان دعاى معروف سحرهاى ماه رمضان و بنابر برخى نقلها اندكى متفاوت با آن است. امام باقرعليه السلام در حق اين دعا مىفرمايد اگر مردم مىدانستند كه چه مسائل عظيمى در آن است و چه زود براى صاحبش به اجابت مىرسد، البته همديگر را مىكشتند تا بدان دست يابند اگر قسم بخورم كه اسم عظم خداوند در آن داخل است به درستى قسم خوردهام. و اين دعايى است كه در روز مباهله جبرئيل از جانب خداوند آورد و به پيغمبر گفت تو با وصى و دو فرزند و دختر خود بيرون برو و خدا را بدين دعا بخوان و با آن قوم مباهله كن. (12)
پی نوشت ها:
1) الارشاد، ج 1، ص .222
2) اقبال الاعمال، ص .496
3) همان، ص .515
4) همان، ص .526
5) همان، ص . 527
6) الطرائف، ص .42
7) بحارالانوار، ج 95، ص .198
8) بحارالانوار، ج 95، ص .188
9) وسائل الشيعه، ج 8، ص .171
10) مسار الشيعه، ص .41
11) محدث قمى نيز در مفاتيح الجنان فرموده است كه روز بيست و چهارم بنابر اشهر روز مباهله است. هم چنان كه روز هيجدهم را به عنوان روز غدير و روز مؤاخات و روز بيست و پنجم را به عنوان روز نزول «هل اتى» در حق اهل البيت معرفى كرده است.
12) علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 95، ص 94، و نيز اقبال الاعمال ص 517 ولى عبارت اخير تنها در اقبال نقل شده است.